Խառը թվերի բաժանում
Խառը թվերը բաժանելու համար անհրաժեշտ է խառը թվերը գրի առնել անկանոն կոտորակների տեսքով ու բաժանել ստացված կոտորակները, արդյունքը գրի առնել խառը թվի տեքով։
Օրինակ՝
Առաջադրանքներ
Կատարեք խառը թվերի բաժանում։
Մի օր Անուշ քաղաք մի մարդ եկավ Բուրսա քաղաքից և <<մարդի անունը Լիյա>>Արագ արագ գնաց եք Անուշ քաղաքից տերեվային փոթորիկ գալիս դեպի այստեղ մարդիկ չեն հավատում ու ասում իսկ ինչի քեզ հավատանք դու մեր թշնամի քաղաքիցես կարողա սուտես ասում ու ուզումես որ մենք գնանքո Անուշ քաղաքիսց ու մեր ոսկի ներ գողանաք Լիյան լսելով <<ասումե իր մտքում> Այս մարդիկ հաստան չգիտեն հավատալ իրենց թշնամուն կարծես ես սուտեմ ասում։Լիյան մարդկանց ասեց
Առաջադրանքներ
Կատարեք խառը թվերի բազմապատկում։
Երիտասարդի դիմանկարը
1․ Գրի՛ր տրված բայերի ժամանակը, թիվը , դենքը։
Օրինակ՝ գրում եմ- եզակի թիվ, առաջին դեմք, ներկա ժամանակ
Կգնամ, ժպտում էր, վազելու է, տխրել էր, նկարում ենք, ուտում էին, քաղել եմ, հավաքել են, կծանոթանամ, սիրում է, վախենում էինք, մոռաց ել ես, գլորում էիր, հաշտվել ենք, վճռել էիր, Ննջել էր, նիրհում է, կողոպտել էիր, թալանել էին, հանդգնելու ես, համարձակվել են, կմտածեմ, խորհելու են, ենթարկվում է, հնազանդվելու եք, մարտնչում էին, պարքարելու ես։
1․ Կգնամ – եզակի թիվ, առաջին դեմք, ապառնի ժամանակ
2․ Ժպտում էր – եզակի թիվ, երրորդ դեմք, անցյալ
3․ Վազելու է – եզակի թիվ, երրորդ դեմք, ապառնի ժամանակ
4․ Տխրել էր – եզակի թիվ, երրորդ դեմք, անցյալ
5․ Նկարում ենք – հոգնակի թիվ, առաջին դեմք, ներկա ժամանակ
6․ Ուտում էին – հոգնակի թիվ, երրորդ դեմք, անորոշ անցյալ
7․ Քաղել եմ – եզակի թիվ, առաջին դեմք, կատարյալ անցյալ
8․ Հավաքել են – հոգնակի թիվ, երրորդ դեմք, կատարյալ անցյալ
9․ Կծանոթանամ – եզակի թիվ, առաջին դեմք, ապառնի ժամանակ
10․ Սիրում է – եզակի թիվ, երրորդ դեմք, ներկա ժամանակ
11․ Վախենում էինք – հոգնակի թիվ, առաջին դեմք, անորոշ անցյալ
12․ Մոռացել ես – եզակի թիվ, երկրորդ դեմք, կատարյալ անցյալ
13․ Գլորում էիր – եզակի թիվ, երկրորդ դեմք, անցյալ
14․ Հաշտվել ենք – հոգնակի թիվ, առաջին դեմք, կատարյալ անցյալ
15․ Վճռել էիր – եզակի թիվ, երկրորդ դեմք, կատարյալ անցյալ
16․ Ննջել էր – եզակի թիվ, երրորդ դեմք, կատարյալ անցյալ
17․ Նիրհում է – եզակի թիվ, երրորդ դեմք, ներկա ժամանակ
18․ Կողոպտել էիր – եզակի թիվ, երկրորդ դեմք, կատարյալ անցյալ
19․ Թալանել էին – հոգնակի թիվ, երրորդ դեմք, կատարյալ անցյալ
20․ Հանդգնելու ես – եզակի թիվ, երկրորդ դեմք, ապառնի ժամանակ
21․ Համարձակվել են – հոգնակի թիվ, երրորդ դեմք, կատարյալ անցյալ
22․ Կմտածեմ – եզակի թիվ, առաջին դեմք, ապառնի ժամանակ
23․ Խորհելու են – հոգնակի թիվ, երրորդ դեմք, ապառնի ժամանակ
24․ Ենթարկվում է – եզակի թիվ, երրորդ դեմք, ներկա ժամանակ
25․ Հնազանդվելու եք – հոգնակի թիվ, երկրորդ դեմք, ապառնի ժամանակ
26․ Մարտնչում էին – հոգնակի թիվ, երրորդ դեմք, անորոշ անցյալ
27․ Պայքարելու ես – եզակի թիվ, երկրորդ դեմք, ապառնի ժամանակ
2․Կարդա՛ հատվածը, դուրդ գրի՛ր բայերը, վերականգնի՛ր բայերի ուղիղ ձևերը։
Օրինակ՝ բանտարկեց- բանտարկել, կանչեց-կանչել
Պարսից Շապուհ արքան, խաբեությամբ Տիզբոն հրավիրելով Արշակ Երկրորդին, շղթայակապ բանտարկեց Անհուշ բերդում։ Հետո ատյան կանչեց հայոց սպարապետ Վասակ Մամիկոնյանին նրան ևս իբր դատելու, այնուհետև մահվան դատապարտելու նպատակով։ Տեսնելով Վասակին անձով փոքրիկ (սպարապետը միջահասակ ցածր փոքրամարմին տղամարդ էր)՝ Շապուհը՝ այդ գոռոզ ու նենգամիտ բռնակալը. արհամարհանքով ոտքից գլուխ զննելով նրան, հարցրեց.
— Այդ դո՞ւ էիր, ամբարիշտ մարդ, այդքան տարի կոտորում պարսիկներին. Վասակը, որ թրծված էր բազում մարտերում, որոնցից անընդհատ հաղթանակներով էր դուրս եկել, ամբարտավան արքային այդօրինակ համարձակության համար սրախողխող կաներ կռվի դաշտում։ Բայդ այժմ շղթաների մեջ անզոր գտնվելով սրով պատժելու լկտի ամբաստանողին հպարտ ու ձիգ կեցվածք ընդունեց և ասաց.
— Այո՜, ես էի։ Ավելի վրդովվելով Շապուհը հոխորտաց.
— Աղվես, աղվեսի մահով սպանել կտամ քեզ։
— Մինչև օրս առյուծ էի, այժմ աղվե՞ս։ Լսիր, ուխտաղրուժ Շապուհ, ես այն անհաղթ հսկան եմ, որի մեկ ոտքը մի լեռան վրա էր, մյուս ոտքը մի այլ լեռան։ Երբ աջ ոտքիս վրա էի հենվում, աջ լեռն էր խորտակվում, ձախի վրա հենվելիս ձախակողմյան լեռն էի կործանվում.– խրոխտաբար պատասխանեց Վասակը։
— Ասա՜, որո՞նք էին այդ լեռները։
— Առաջինը դու էիր, երկրորդը՝ հունաց թագավորը։ Ատյանում հավաքվածներն ապշեցին. իսկ Շապուհը գովեց Վասակի համարձակությունը՝ միաժամանակ տալով նրան մորթազերծ անելու հրաման։
1․ բանտարկեց – բանտարկել
2․ կանչեց – կանչել
3․ դատելու – դատել
4․ դատապարտելու – դատապարտել
5․ տեսնելով – տեսնել
6․ զննելով – զննել
7․ հարցրեց – հարցնել
8․ կոտորում – կոտորել
9․ եղել – լինել
10․ կներ – կնել
11․ գտնվելով – գտնվել
12․ պատժելու – պատժել
13․ ընդունեց – ընդունել
14․ ասաց – ասել
15․ հոխորտաց – հոխորտալ
16․ սպանել – սպանել
17․ լսիր – լսել
18․ էի – լինել
19․ էր – լինել
20․ խորտակվում – խորտակվել
21․ հենվելիս – հենվել
22․ կործանվում – կործանվել
23․ պատասխանեց – պատասխանել
24․ ասա – ասել
25․ էին – լինել
26․ ապշեցին – ապշել
27․ գովեց – գովել
28․ տալով – տալ
29․ մորթազերծ անելու – մորթազերծ անել
Ուրախ զատիկ
243. Տրված գոյականներից բայեր (ի՞նչ անել կամ ի՞նչ լինել հարցին պատասխանող բառեր) կազմի՛ր։
ա) Ամպ, ծաղիկ, վար, կար, երգ,ժողով, օճառ:
Ամպել, ծաղկել, վարել, կարել, երգել, ժողովել, օճառել։
բ) Գող, վախ, քար,մահ,մանուկ, էջ(իջ), մայր:
Գողանալ, վախենալ, քարանալ, մահանալ, մանկանալ, իջնել, մայրանալ։
244. Տրված ածականներից բայեր (ի՞նչ անել կամ ի՞նչ լինել հարցին պատասխանող բառեր) կազմի՛ր և բայ կազմող մասնիկներն ընդգծի՛ր:
Գեղեցիկ, հպարտ, տգեղ, մեծ, փոքր, չար, չոր, թարմ, խոնավ, սև, բարձր, մանր, ճերմակ, դալուկ, ծանր:
Գեղեցկանալ, հպարտանալ, տգեղանալ, մեծանալ, փոքրանալ, չարանալ, չորանալ, թարմանալ, խոնավանալ, սևանալ, բարձրանալ, մանրանալ, ճերմակել, դալկանալ, ծանրանալ։
245. Տրված բառերից գոյականներ և բայերկազմի՛ր: Արմատների գրությունն ինչպե՞ս փոխվեց:
Օրինակ՝
թը՜շշ – թշշոց – թշշալ:
Բը՜զզ — բզզոց — բզզալ, դը՜ռռ — դռռոց — դռռալ, չրը՜խկ — չրխկոց — չրխկալ, խը՜շշ — խշշոց — խշշալ, ծի՜վ-ծի՜վ — ծվծվոց — ծվծվոց, տը՜զզ — տզզոց — տզզալ, կը՜ռռ — կռռոց — կռռալ, թը՜խկ — թխկոց — թխկալ, մը՜ռռ — մռռոց — մռռալ:
Արմատների գրությունը փոխվեց -ոց և -ալ մասնիկներով։
246. Գործողության հատկանիշ ցույց տվող տրված բառերից (թվականներից և մակբայերից) բայեր կազմի՛ր և բայ կազմող մասնիկներն ընդգծի՛ր: Ստացված այն բառերը, որոնց չես հանդիպել, փորձի՛ր բացատրել:
ուշ, շտապ, մոտ, մերձ, հեռու, դանդաղ, հաճախ, կրկի
Ուշանալ, շտապել, մոտենալ, մերձանալ, հեռանալ, դանդաղել, հաճախել, կրկնել
247. Տրված արմատներով բայեր կազմի՛ր և բայ կազմող մասնիկներն ընդգծի՛ր:
Նստ, սահ, վազ, կարդ, խաղ, տես, հաս, հագ, փախ, սառ, թիռ:
Նստել, սահել, վազել, կարդալ, խաղալ, տեսնել, հասնել, հագնել, փախչել, սառչել, թռչել։
248. Պարզի՛ր, թե Ա և Բ բառախմբերն ի՞նչ սկզբունքով են կազմված: Այդ բառախմբերը լրացրո՛ւ:
Ա. Գրել, հրել, վազել, քայլել, սուլել, սիրել, ատել, փախչել, թռչել, տեսնել, հասնել: լացել, խնդրել, տպել։
Բ. Խաղալ, կարդալ, դողալ, սողալ, աղալ, բարկանալ, ուրախանալ, կամենալ, վախենալ: կամենալ, վախենալ, բարձրանալ։
Ա խմբում -ել մասնիկով բայեր են, իսկ Բ-ում ալ մասնիկով բայեր։
249. Ըստնախորդվարժության՝բայերըբաժանի՛րերկուխմբիևայդխմբերնանվանի՛ր:
Ա խումբ — ել մասնիկներ
Բ խումբ — ալ մասնիկներ
Սուրբ Զատիկը մեծ նշանակություն ունի հայ հոգևոր ավանդույթների մեջ: Զատիկը կամ Հիսուս Քրիստոսի Հարության տոնը Հայ Առաքելական եկեղեցու հինգ հիմնական տոներից է:
Զատիկը ունի երկու հասկացողություն․ փոքրիկ միջատ և զատվել։ Զատիկ անունը ասում է, որ Քրիստոսը զատվել է մեռյալներից և հարություն է առել։
Քանի որ այն շարժական տոն է, ամեն տարի նշվում է տարբեր օրեր: Հայ
առաքելական եկեղեցին նշում է Սուրբ Զատիկը գարնանային լիալուսնի առաջին
կիրակի օրը: Այս տարի այն նշվում է ապրիլի 20-ին։
Զատիկին նախորդում է Մեծ Պահքը, որի վերջին շաբաթը՝ Ավագ շաբաթը,
ամենախիստն է համարվում։
Հայ մշակույթի պատմության մեջ իր ուրույն տեղն ունի ճարտարապետությունը։ Հայաստանը հաճախ են անվանում բացօթյա թանգարան, որտեղ ամենուրեք կարելի է տեսնել տարբեր
դարերում ստեղծված ճարտարապետական հուշարձաններ։ Այս կամ այն կառույցի վրա աշխատող վարպետների ղեկավարը ճարտարապետն էր։ Նա ոչ միայն անմիջականորեն վերահսկում էր շինարարական աշխատանքը, այլև պետք է կազմեր կառույցի կարևոր հատվածների մանրակերտը։ Ճարտարապետի ցուցումով էր տեղադրվում ամեն մի
հանգույց, ամեն մի զարդանախշ։
Միջնադարի հայ նշանավոր ճարտարապետներ էին Մանուելը, Տրդատը, Մոմիկը և ուրիշներ։
